การพัฒนาคุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ (PMQA)

การพัฒนาคุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ (PMQA)

เมื่อวัน ศุกร์ ที่ 23 เมษายน 2553 พี่ติ๋ม งานประกันฯ ได้รับมอบหมายให้เข้าร่วมการอบรม เรื่อง การพัฒนาคุณภาพการบริหารจัดการการภาครัฐ ณ อาคารกรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ สจล.

ช่วงที่ 1 เวลา 8.30-16.30 น. ณ ห้องประชุมแคแสด เป็นการบรรยายให้ความรู้เกี่ยวกับเหตุผลความจำเป็นและเป้าหมายของการพัฒนาคุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ กับบุคลากรทุกคนของสถาบัน

ช่วงที่ 2 เวลา 13.00-16.30 น. ณ ห้องประชุมบุคนาค เป็นการรบรรยายแนวทางการจัดทำลักษณะสำคัญขององค์กรตามกรอบ PMQA ในหมวดที่ 1 – 6 ให้กับหัวหน้าหมวดคณะทำงาน

เรียน คณาจารย์ และ บุคลากรทุกท่าน
         คณะจะต้องตอบคำถามใน หมวด 1 – หมวด 6 และข้อมูลที่จะนำมาตอบคำถามต้องนำมาจากทุกสาขาวิชาและทุกหน่วยงานภายในคณะ ซึ่งจะต้องจัดทำให้แล้วเสร็จและส่งประมาณ วันที่ 10 กันยายน 2553
ทุกท่านสามารถทำความเข้าใจกับเนื้อหาและการตอบคำถาม เรื่อง การพัฒนาคุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ (PMQA) จาก เอกสารประกอบการอบรม ภาพการอบรม และ Website ของ กพร.

http://www.opdc.go.th/pmqa/www/index.php

Mind Map คืออีหยัง?

ปลดล็อกความคิดสร้างสรรค์

ชาร์ตพลังความจำให้เต็มเปี่ยม

และเปลี่ยนวิถีชีวิตของคุณใหม่!!

สวัสดีครับ วันนี้ผมจะมาแนะนำเรื่องการเขียน Mind Map นะครับ

เพราะว่าเพิ่งจะได้ไปเรียนวิชาเขียน Mind Map อย่างถูกต้อง

ตามหลักมาตรฐานสากลของคุณ Tony Buzan มาครับ

ซึ่งสอนโดย ท่านอาจารย์ธงชัย โรจน์กังสดาล อ.ประจำคณะวิศวกรรมศาสตร์ คอมพิวเตอร์ จุฬาฯหลายๆ คนคงจะรู้จักหรือเคยได้ยิน Mind Map กันมาบ้างนะครับ บางคนอาจจะเคยเรียนจากโรงเรียนมาแล้วเสียด้วยซ้ำ วันนี้ผมจะพาไปรู้จัก Mind map กันให้มากขึ้นครับผม

Mind Map คืออีหยัง?

          Mind Mapก็คือเครื่องมือชนิดหนึ่งที่ช่วยในการเขียนแผนผังความคิดของคุณได้อย่างอิสระสร้างสรรค์และมีประสิทธิภาพ ไม่ว่าจะใช้ในด้านการเรียน การทำงาน การบริหาร การ... จิปาถะครับ

mind map นั้นจะมีการใช้ข้อความที่เป็นคีย์เวิร์ด มีการใช้สีสันที่หลากหลายเพื่อสร้างจินตนาการมีการวาดรูปประกอบ เพื่อเพิ่มความจำด้วยครับแล้วถ้าจะเขียน Mind Map ต้องเตรียมอะไรบ้าง?
การเขียน Mind Map ไม่ได้ยากอะไรเลยครับเมื่อเทียบกับการทำการบ้านวิชาแคลคูลัส
ผมพูดจริงๆนะครับ ไม่เชื่อก็ลองอ่านต่อละกัน 55++ และนี่คือสิ่งที่ต้องเตรียมกระดาษเปล่าๆ 1 ใบ ไม่มีเส้นจะดีที่สุด ขนาดอย่างน้อยเท่า A4

• ปากกาหลากสี หรือสีดินสอ ปากกาสี (มีหลายๆสียิ่งดีครับ)
• หัวสมองของคุณ
• จินตนาการของคุณ!!
เห็นไหมละครับ มันไม่ได้มีอะไรยุ่งยากเลย
เมื่อคุณใช้ Mind Maps ทุกวี่วันแล้วละก็ คุณจะพบว่ามันเป็นเครื่องมือที่ทรงพลังและมีประสิทธิภาพที่น่าพึงพอใจเป็นอย่างมากครับ เพราะว่าเราสามารถปลดปล่อยความคิด จินตนาการลงไปในแม็พของเราได้เต็มที่ แถมทำให้การนั่งจดเล็กเชอร์ดูไม่น่าเบื่อด้วย จากการวิจัยพบว่า เหล่าอัจฉริยะส่วนใหญ่มักจะจดบันทึกด้วยการวาดภาพประกอบซึ่งก็เป็นส่วนหนึ่งของ Mind Map นั่นเอง

ต่อไปเป็น 7 ขั้นตอนวิธีในการเขียน Mind Map ครับ
• เริ่มวาดที่จุด "กึ่งกลาง" ของกระดาษก่อน ทำไมละ? . Why?
ก็เพราะว่าการเริ่มต้นที่จุดกึ่งกลางจะทำให้สมองของเราเป็นอิสระ
พร้อมที่แตกหน่อความคิดออกไปยังทุกทิศทางไงละครับ เอิ้กๆๆ
• ใช้รูปภาพหรือวาดรูปประกอบไอเดียที่คุณเพิ่งจะเขียนไปตรงจุดกึ่งกลางตะกี้ ทำไมละ?
ก็เพราะว่ารูปภาพมีความหมายนับล้านคำไงละครับ และยังช่วยให้เราได้ใช้จินตนาการไปในตัวด้วย
ภาพที่อยู่ตรงกึ่งกลางจะดูน่าสนใจเพิ่มขึ้นทำให้เรามีจุดโฟกัสที่แน่นอน ดึงดูดความสนใจ
และทำให้รอยหยักในสมองได้เพิ่มขึ้นด้วย!!
• ใช้สีหลากสีสัน ทำไม? ก็เพราะว่าสีจะทำให้สมองของคุณได้ตื่นตัว ตื่นเต้น ตื่นตูม
(เย้ยยย 555+) สีสันจะทำให้แม็พของพวกเราดูมีชีวิตชีวาน่าอ่านมากยิ่งขึ้นไงครับ
แถมการนั่งวาดภาพระบายสีมันก็ได้ฝึกความคิดสร้างสรรค์ด้วยนะเออ
• วาด "กิ่ง" ออกมาจากภาพตรงกลางแล้วแตกกิ่งก้านสาขาออกมาตามที่สมองเราจะคิดได้
ต้องให้เส้นเชื่อมต่อกันนะครับเหตุผลก็เพราะว่าสมองของมนุษย์ทำงานแบบเชื่อมโยงเข้าหากัน มันไม่ได้ทำงานแบบโดดเดี่ยวเอกา แต่ทำงานแบบจอยกับอย่างอื่นด้วย
• วาดเส้นกิ่งให้ "โค้ง" ดีกว่าวาดแบบ "เส้นตรง" อ้าว!! ทำไมละ?? เหตุผล
ไม่มีไรร็อก แค่จะบอกว่า เส้นตรงๆ อ่ะมันดูน่าเบื่อไป 55+
• ใช้เพียงแค่ "คีย์เวิร์ด" เท่านั้น สำหรับเส้นกิ่งแต่ละเส้นและคีย์เวิร์ดต้องอยู่บนเส้นนะครับ
ไม่ใ่ช่อยู่ด้านล่างเส้น เหตุผลที่เขียนเฉพาะคีย์เวิร์ดก็เพราะว่า
คีย์เวิร์ดแบบโดดๆจะทำให้แม็พของคุณดูมีพลังและยืดหยุ่นได้
นี่แหล่ะครับขั้นตอนการวาดแม็พ

วันการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ K sharing day

        สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบังจัดโครงการวันแลกเปลี่ยนเรียนรู้ K sharing day ขึ้นในวันที่ 27 พฤษภาคม 2553 เพื่อเป็นการแลกเปลี่ยนประสบการณ์และสร้างความเข้าใจในด้านการจัดการความรู้ในองค์กรและเปิดโอกาสให้ทุกหน่วยงานในสถาบันนำผลสำเร็จของการดำเนินการการจัดการความรู้มาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันและสามารถนำความรู้ที่ได้ภายในงานไปปรับใช้เป็นส่วนหนึ่งของการทำงาน

โดยมีกิจกรรมดังนี้

- จัดบูธให้ความรู้เกี่ยวกับการจัดการความรู้ของหน่วยงานในสถาบันฯ

- มีบอร์ดแสดงผลการดำเนินการด้านการจัดการความรู้ของหน่วยงานในสถาบันฯ

- จัดให้มีเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ของสายวิชาการและสายสนับสนุน

- มอบรางวัลผู้ชนะเลิศในการประกวด Web blog การจัดการความรู้

  โครงการการจัดการความรู้ในองค์กร การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ K sharing day จะจัดให้มีขึ้น

  ในระหว่างวันที่ 27 พฤษภาคม 2553 ณ ลานชั้น 1 และชั้น 7

  อาคารกรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหาร  ลาดกระบัง

** มีการแจกของที่ระลึกผู้เข้าร่วมงานด้วยค่ะ**

ข้อมูลเพิ่มเติม :

      โครงการการจัดการความรู้ในองค์กร “วันการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ K sharing day”

http://www.kmitl.ac.th/upload/K_sharing_day1.pdf

      โครงการ “ประกวดหัวข้อแลกเปลี่ยนเรียนรู้บนเว็บบล็อก การจัดการความรู้สถาบัน”

http://www.kmitl.ac.th/upload/K_sharing_day2.pdf

      โครงการ “ประกวดเว็บบล็อก การจัดการความรู้สถาบัน”

http://www.kmitl.ac.th/upload/K_sharing_day3.pdf

ที่มา:http://www.50years.kmitl.ac.th/index.php?option=com_content&view=article&id=147:-k-sharing-day

บางส่วนจากHumanKMworkshop

KPI ไม่ต่างจากนิ้วที่ใช้ชี้ดวงจันทร์

องค์ประกอบหลักของ CoPs

จาก KM สู่ LO Model ภูเขาน้ำแข็ง

ท่านจะเลือกKMแบบไหน

รู้จักรู้หลักและรักที่จะใช้KM

KMของแท้เป็นอย่างไร

KM (แนวปฏิบัติ) วันละคำ : ๕๔๓. ความหมายของคำว่า “รู้”

ผมเชื่อว่าจะรู้จริงต้องผ่านการเอาความรู้ไปใช้ ทบทวนความเข้าใจ ผ่านการถ่ายทอดให้คนอื่นเอาไปใช้ได้ผล จึงจะกล่าวได้ว่า รู้จริง
“รู้” มีหลายระดับ : รู้จัก รู้จำ รู้จริง รู้แจ้ง รู้ลึก รู้เชื่อมโยง ผมเชื่อว่าจะรู้จริงต้องผ่านการเอาความรู้ไปใช้ ทบทวนความเข้าใจ ผ่านการถ่ายทอดให้คนอื่นเอาไปใช้ได้ผล จึงจะกล่าวได้ว่า รู้จริง
ขั้นตอนไปสู่ “รู้จริง”
• รู้จัก
• นำไปใช้ ได้ผล/ไม่ได้ผล
• ทบทวนไตร่ตรองทำความเข้าใจกับตนเอง ว่าทำไมได้ผล หรือไม่ได้ผล
• AAR หรือทบทวนร่วมกับเพื่อนร่วมงาน หรือปรึกษาหารือขอความเห็นคนอื่น หรือเข้าไปค้นตำรา ค้น เน็ต
• ถ่ายทอดความรู้และวิธีการให้คนอื่น จนเขาเข้าใจและมั่นใจว่าทำได้
• ผู้รับถ่ายทอดนำไปใช้ ได้ผล นำประสบการณ์การใช้ความรู้นั้นมา ลปรร. กับเรา
• เราจะพอได้ชื่อว่า รู้จริง
แต่ผมกลับคิดว่า “รู้จริง” นั้น ไม่มี อย่างไรเสียความรู้ของเราก็ยังคงเป็นมายาไม่ระดับใดก็ระดับหนึ่ง ที่เรียกว่า “รู้จริง” จึงเป็นเพียง “รู้จริงในระดับใช้งานได้”


วิจารณ์ พานิช๙ มี.ค. ๕๓

KM (แนวปฏิบัติ)

KM เป็น journey ไม่ใช่ destination การใช้ KM ที่ถูกต้อง ต้องเป็นวัฏฏจักร หมุนเวียนไม่มีจุดจบ ไม่มีสิ้นสุด และในระหว่างทาง ก็ดูดซับ ซึมซับ เครื่องมืออื่นๆ เอามาใช้ และปรับปรุงให้เหมาะมือ และสั่งสม เครื่องมืออื่นๆ ที่ใช้ได้ดีในบริบทของเรานั่นแหละคือ “ความรู้” ในความหมายของ KM
KM เป็นกิจกรรมที่ทำเป็นทีม เน้นการใช้พลังของ Team Learning โดยเข้าใจธรรมชาติของสมาชิกในทีมงาน ว่าแต่ละคนมีจุดแข็ง และมีจุดอ่อนที่แตกต่างกัน เราจึงมุ่งขยายจุดแข็งของแต่ละคนผ่านกระบวนการ socialization ที่เรียกว่า ลปรร. หรือ Knowledge Sharing
ใน “จุดแข็ง” มี “ความรู้”
เราไม่มุ่งแก้จุดอ่อน แต่จุดอ่อนของแต่ละคนจะค่อยๆ ลดลงไปเอง โดยเราไม่ต้องเสียเวลาเอาใจใส่มัน
แล้วตัวกระบวนการ KM จะถ่ายทอดจุดแข็งของแต่ละคน มาเป็นจุดแข็งขององค์กร ความรู้ของแต่ละคน จะถูกถ่ายมาเป็นความรู้ขององค์กร หากเราใช้ KM ครบถ้วนองค์ประกอบ ให้มีการบันทึก KA ในรูปแบบต่างๆ
แต่อย่าลืมว่า KM เป็น journey ไม่ใช่ destination การใช้ KM ที่ถูกต้อง ต้องเป็นวัฏฏจักร หมุนเวียนไม่มีจุดจบ ไม่มีสิ้นสุด และในระหว่างทาง ก็ดูดซับ ซึมซับ เครื่องมืออื่นๆ เอามาใช้ และปรับปรุงให้เหมาะมือ และสั่งสม เครื่องมืออื่นๆ ที่ใช้ได้ดีในบริบทของเรานั่นแหละคือ “ความรู้” ในความหมายของ KM

วิจารณ์ พานิช๙ มี.ค. ๕๓

KM ชอบความหลากหลาย

KM ชอบความหลากหลาย

ตำนานของวันสงกรานต์13เมษายน2553

ตำนานของสงกรานต์นี้มีปรากฎในศิลาจารึกที่วัดพระเชตุพน โดยย่อว่ามีบุตรของเศรษฐีคนหนึ่งชื่อ ธรรมบาลกุมาร เป็นผู้ที่รู้ภาษานกแล้ว เรียนไตรเพทจบ เมื่ออายุได้เจ็ดขวบ ได้เป็นอาจารย์บอกมงคลต่างๆ แก่มนุษย์ทั้งปวง ซึ่งในขณะนั้น โลกทั้งหลายนับถือท้าวมหาพรหมและกบิลพรหมองค์หนึ่งว่า เป็นผู้แสดงมงคลแก่มนุษย์ทั้งปวง เมื่อกบิลพรหมทราบ จึงลงมาถาม ปัญหาธรรมบาลกุมาร 3 ข้อ สัญญาไว้ว่า ถ้าแก้ปัญหาได้จะตัดศีรษะบูชา ถ้าแก้ไม่ได้จะตัดศีรษะธรรมบาลกุมารเสีย ปัญหานั้นว่า

ข้อ 1. เช้าราศีอยู่แห่งใด

ข้อ 2. เที่ยงราศีอยู่แห่งใด
ข้อ 3. ค่ำราศีอยู่แห่งใด

ธรรมบาลขอผลัด 7 วัน ครั้นล่วงไปได้ 6 วัน ธรรมบาลกุมารก็ยังคิดไม่ได้ จึงลงจากปราสาทไปนอนอยู่ใต้ต้นตาลสองต้น มีนกอินทรี 2 ตัวผัวเมียทำรังอาศัยอยู่บนต้นตาลนั้น ครั้งเวลาค่ำนางนกอินทรีจึงถามสามีว่า พรุ่งนี้จะได้อาหารแห่งใด สามีบอกว่า จะได้กินศพธรรมบาลกุมาร ซึ่งท้าวกบิลพรหมจะฆ่าเสีย เพราะทายปัญหาไม่ออก นางนกถามว่า ปัญหานั้นอย่างไรสามีจึงบอกว่า ปัญหาว่าเช้าราศีอยู่แห่งใด เที่ยงราศีอยู่แห่งใด ค่ำราศีอยู่แห่งใด นางนกถามว่า จะแก้อย่างไร สามีบอกว่า เช้าราศีอยู่หน้า มนุษย์ทั้งหลายจึงเอาน้ำล้างหน้า เวลาเที่ยงราศีอยู่อก มนุษย์ทั้งหลายจึงเอาเครื่องหอมประพรมที่อก เวลาค่ำราศีอยู่เท้า มนุษย์ทั้งหลายจึงเอาน้ำล้างเท้า ครั้งรุ่งขึ้นท้าวกบิลพรหมมาถาม ปัญหาธรรมบาลกุมารก็แก้ตามที่ได้ยินมา ท้าวกบิลพรหมจึงตรัสเรียกเทพธิดาทั้ง 7 อันเป็นบริจาริกาพระอินทร์มาพร้อมกัน แล้วบอกว่า เราจะตัดศีรษะบูชาธรรมบาลกุมาล ศีรษะของเราถ้าจะตั้งไว้บนแผ่นดินไฟก็จะไหม้ทั่วโลก ถ้าจะทิ้งขึ้นบนอากาศ ฝนก็จะแล้ง ถ้าจะทิ้งไว้ในมหาสมุทรน้ำก็จะแห้ง จึงให้ธิดาทั้งเจ็ดนั้นเอาพานมารับศีรษะ แล้วก็ตัดศีรษะส่งให้ธิดาผู้ใหญ่ นางจึงเอาพานมารับพระเศียรบิดาไว้แล้ว แห่ทำประทักษิณ รอบเขาพระสุเมรุ 60 นาที แล้วก็เชิญประดิษฐานไว้ในมณฆปถ้ำคันธุลีเขาไกรลาศ บุฃาด้วยเครื่องทิพย์ต่าง ๆ พระเวสสุกรรมก็นฤมิตรแล้วด้วย แก้วเจ็ดประการชื่อ ภควดีให้เป็นที่ประชุมเทวดา เทวดาทั้งปวงก็นำเอาเถาฉมุลาด ลงมาล้างในสระอโนดาตเจ็ดครั้งแล้วแจกกันสังเวยทุก ๆ พระองค์ครั้งถึงครบกำหนด 365 วัน โลกสมมติว่า ปีหนึ่งเป็นสงกรานต์นางเทพธิดาเจ็ดองค์ จึงผลัดเวรกันมาเชิญพระเศียรท้าวกบิลพรหม ออกแห่ประทักษิณเขาพระสุเมรุทุกปี แล้วกลับไปเทวโลก ซึ่งลูกสาวทั้งเจ็ดของท้าวกบิลพรหมนั้น เราสมมติเรียกว่า นางสงกรานต์ มีชื่อต่าง ๆ ดังนี้ ทุงษ, โคราค, รากษส, มัณฑา, กิริณี, กิมิทา และ มโหทร คำว่า "สงกรานต์" มาจากภาษาสันสฤกตว่า สํ-กรานต แปลว่า ก้าวขี้น ย่างขึ้น หรือก้าวขึ้น การย้ายที่ เคลื่อนที่ คือพระอาทิตย์ย่างขึ้น สู่ราศีใหม่ หมายถึงวันขึ้นปีใหม่ ซึ่งตกอยู่ในวันที่ 13,14,15 เมษายนทุกปี แต่วันสงกรานต์นั้นคือ วันที่ 13 เมษายน เรียกว่า วันมหาสงกรานต์ วันที่ 14 เป็นวันเนา วันที่ 15 เป็นวันเถลิงศก,

นางสงกรานต์ ทั้ง 7 >> คลิ๊ก >>

ความหมายของคำที่เกี่ยวข้องกับสงกรานต์ มีดังนี้สงกรานต์ ที่แปลว่า "ก้าวขึ้น" "ย่างขึ้น" นั้นหมายถึง การที่ดวงอาทิตย์ ขึ้นสู่ราศีใหม ่อันเป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นทุกเดือน ที่เรียกว่าสงกรานต์เดือน แต่เมื่อครบ 12 เดือนแล้วย่างขึ้นราศีเมษอีก จัดเป็นสงกรานต์ปี ถือว่าเป็น วันขึ้นปีใหม่ทางสุริยคติ ในทางโหราศาสตร์ มหาสงกรานต์ แปลว่า ก้าวขึ้นหรือย่างขึ้นครั้งใหญ่ หมายถึงสงกรานต์ปี คือปีใหม่อย่างเดียว กล่าวคือสงกรานต์หมายถึง ได้ทั้งสงกรานต์เดือนและสงกรานต์ปี แต่มหาสงกรานต์ หมายถึง สงกรานต์ปีอย่างเดียว วันเนา แปลว่า "วันอยู่" คำว่า "เนา" แปลว่า "อยู่" หมายความว่าเป็นวันถัดจากวันมหาสงกรานต์มา 1 วัน วันมหาสงกรานต์เป็นวันที่ดวงอาทิตย์ย่างสู่ราศีตั้งต้นปีใหม่ วันเนาเป็นวันที่ดวงอาทิตย์เข้าที่เข้าทาง ในวันราศีตั้งต้นใหม่เรียบร้อยแล้ว คืออยู่ประจำที่แล้ว วันเถลิงศก แปลว่า "วันขึ้นศก" เป็นวันเปลี่ยนจุลศักราชใหม่ การที่เปลี่ยนวันขึ้นศกใหม่มาเป็นวันที่ 3 ถัดจากวันมหาสงกรานต์ ก็เพื่อให้หมดปัญหาว่า การย่างขึ้นสู่จุดเดิม สำหรับต้นปีนั้นเรียบร้อยดี ไม่มีปัญหาเพราะอาจมีปัญหาติดพันเกี่ยวกับชั่วโมง นาที วินาที ยังไม่ครบถ้วนสมบูรณ์ ที่จะเปลี่ยนศกถ้าเลื่อนวันเถลิงศกหรือวันขึ้นจุลศักราชใหม่มาเป็น วันที่ 3 ก็หมายความว่า อย่างน้อยดวงอาทิตย์ได้ก้าวเข้าสู่ราศีใหม่ ไม่น้อยกว่า 1 องศาแล้วอาจจะย่างเข้าองศาที่ 2 หรือที่ 3 ก็ได้ วันสงกรานต์ เป็นวันเปลี่ยนจุลศักราชใหม่ ซึ่งกษัตริย์สิงหศแห่งพม่า ทรงตั้งขึ้นเมื่อปีกุนวันอาทิตย์ พ.ศ. 1181 โดยกำหนดเอาดวงอาทิตย์เข้าสู่ราศีเมษได้ 1 องศา ประกอบกับไทยเราเคยนิยมใช้จุลศักราช สงกรานต์จึงเป็นวันขึ้นปีใหม่ของไทยอีกด้วย ในปีแรกที่กำหนดเผอิญเป็นวันที่ 13 เมษายน ซึ่งอันที่จริงไม่ใช่วันที่ 13 เมษายนทุกปี แต่เมื่อเป็นประเพณี ก็จำเป็นต้องเอาวันนั้นทุกปี เพื่อมิให้การประกอบพิธี ซึ่งมิได้รู้โดยละเอียดต้องเปลี่ยนไปเปลี่ยนมา วันที่ 13 จึงเป็นวันสงกรานต์ของทุกปี ปกติวันสงกรานต์จะมี 3 วัน คือ เริ่มวันที่ 13 เมษายน ถึงวันที่ 15 เมษายน วันแรกคือวันที่ 13 เป็นวันมหาสงกรานต์ วันที่พระอาทิตย์ต้องขึ้นสู่ราศีเมษ วันที่ 14 เป็นวันเนา (พระอาทิตย์คงอยู่ที 0 องศา) วันที่ 15 เป็นวันเถลิงศกใหม่ และเริ่มจุลศักราชในวันนี้ เมื่อก่อนจริง ๆ มีถึง 4วัน คือวันที่ 13-16 เป็นวันเนาเสีย 2 วัน (วันเนาเป็นวันอยู่เฉยๆ ) เป็นวันว่าง พักการงานนอกบ้านชั่วคราว จะเห็นได้ว่า วันสงกรานต์เป็นวันขึ้นปีใหม่ตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัย จนถึง พ.ศ. 2483 ทางราชการจึงได้เปลี่ยนไหม่ โดยกำหนดเอาวันที่ 1 มกราคม เป็นวันขึ้นปีใหม่ เพื่อให้เข้ากับ หลักสากลที่นานาประเทศนิยมปฏิบัติ อย่างไรก็ตาม แม้จะมีการเปลี่ยนวันขึ้นปีใหม ่ประชาชนก็ยังยึดถือว่า วันสงกรานต์มีความสำคัญ

ข้อควรปฏิบัติในวันสงกรานต์
การเตรียมงาน วันตรุษและวันสงกรานต์เป็นเทศกาลสำคัญที่คนไทยยังถือว่าวันตรุษคือวันสิ้นปี วันสงกรานต์คือวันขึ้นปีใหม่ดังกล่าว ดังนั้น จึงต้องตระเตรียมงานกันเป็นการใหญ่ จนมีคนที่พูดกันติดปากว่า "ส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่" สิ่งที่ตระเตรียมกันนั้น จึงเป็นเรื่องที่จะต้องกระทำกันเป็นพิเศษตามลำดับ ดังนี้ 1. เครื่องนุ่งห่มเพื่อใส่ในโอกาสไปทำบุญที่วัด ตลอดจนเครื่องประดับตกแต่งร่างกายอย่างค่อนข้างจะพิถีพิถัน2. ของทำบุญ เมื่อใกล้จะถึงวันงานก็เตรียมของทำบุญเลี้ยงพระ และที่เป็นพิเศษของที่จะทำขนมพิเศษ 2 อย่างได้แก่ ข้าวเหนียวแดงในวันตรุษ และขนมกวน หรือ กะละแมในวันสงกรานต์ นอกจากจะทำขึ้นเพื่อทำบุญแล้ว ยังแลกเปลี่ยนแจกกันในหมู่บ้านใกล้เคียง เพื่อแสดงอัธยาศัยไมตรีในวันสำคัญ3. การทำความสะอาดบ้านเรือนที่อาศัยตลอดจนบริเวณใกล้เคียง เพื่อให้ดูเรียบร้อยโดยเฉพาะอย่างยิ่งที่บูฃาพระและที่เก็บอัฐิบรรพบุรุษ แม้เสื้อผ้าที่ใช้สอยก็ต้องซักฟอก ให้สะอาดหมดจดโดยถือว่า กำจัดสิ่งสกปรกให้สิ้นไปพร้อมกับปีเก่าและต้อนรับปีใหม่ ด้วยความบริสุทธ์ผุดผ่อง4. สถานที่ทำบุญ วัดเป็นสถานที่ทำบุญสวดมนต์เลี้ยงพระ และทำต่อเนื่องกันหลายวัน นอกจากจะทำความสะอาดกุฎีที่อาศัยแล้ว ยังต้องทำความสะอาดหอสวดมนต์ โบสถ์วิหาร ศาลาการเปรียญ ตลอดจนลานวัด เพราะต้องใช้ทำกิจกรรมหลายอย่าง ได้แก่ การทำบุญตักบาตร ปล่อยนกปล่อยปลา สรงน้ำพระ ก่อพระเจดีย์ทราย และงานรื่นเริงต่างๆ ด้วยการทำบุญการทำบุญในวันสงกรานต์มีทั้งพิธีหลวงและพิธีราษฎร์1. พิธีหลวง พระราชพิธีสงกรานต์วันที่ 15 เมษายน ในเวลาเช้า 10.30 น. พระสงฆ์ที่รับอาราธนามาเจริญพระพุทธมนต์ที่พระที่นั่งอัมรินทร์วินิจฉัย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ เสด็จสรงน้ำพระบรมสารีริกธาตุ พระพุทธรูปสำคัญต่างๆ ที่หอพระสุราลัยพิมาน แล้วเสด็จหอพระบรมอัฐิที่หอพระธาตุมณเฑียร สรงน้ำพระ พระบรมอัฐิและพระอัฐิ ถวายสักการะพระสยามเทวาธิราชที่พระที่นั่งไพศาลทักษิณ เสด็จออกพระที่นั่งอัมรินทร์วินิจฉัย ทรงจุดธูปเทียนบุฃาพระรัตนตรัย ทรงศีล พระสงฆ์จำนวน 67 รูป เท่าจำนวนพระบรมอัฐิ และพระอัฐิที่อาราธนาจากวัดที่เกี่ยวข้อง กับพระบรมอัฐิและพระอัฐิ เจริญพระพุทธมนต์ ฉันภัตตาหารเพล เสร็จแล้วอัญเชิญพระบรมอัฐิ จากหอพระธาตุมณเฑียรเป็นกระบวนแห่ มีประโคมสังข์ แตร กลองชนะ ตั้งแต่เวลาเชิญออก จนกระทั่งถึงบนราชบัลลังก์นพปฏลมหาเศวตฉัตร ในพระที่นั่งอัมรินทร์วินิจฉัย ทรงจุดธูปเทียนราชสักการะ พระพุทธรูปประจำพระชนมวาร ของพระบรมอัฐิ ทรงจุดธูปเทียน ถวายสักการะพระบรมอัฐิและพระอัฐิ ทรงทอดผ้าคู่ (ถือผ้าขาว 2 ผืน นุ่งผืน 1 ห่มผืน 1) มีขวดน้ำหอม1 ขวด พระสงฆ์นั่งสดับปกรณ์ตามลำดับวัดประจำพระบรมอัฐิ เวลา 16.30 น. เสด็จสรงน้ำพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร พระพุทธสัมพรรณี พระชัยหลังช้าง พระพุทธรูปฉลองพระองค์รัชกาลที่ 1 รัชกาลที่ 2 เสด็จสรงน้ำพระคันธราษฎร์ สรงน้ำ พระโพธิ์ พระนิโครธ พระพุทธเจดีย์ทอง พระไตรปิฎกฉบับทองทึบ พระนาคที่วิหารขาวสดับปกรณ์ พระบรมอัฐิกรมพระราชวังบวรสถานมงคล และพระอัฐิเจ้านายต้นราชสกุลต่างๆ เปิดปราสาทพระเทพบิดรวันที 13 14 15 16 เมษายน เพื่อให้ประชาชนถวายสักการะ พระบรมรูปบูรพมหากษัตริยาธิราช เมื่อก่อนการบำเพ็ญพระราชกุศลในพระบรมมหาราชวัง มี 4 วัน คือวันที่ 13-16 เมษายน ปัจจุบันมีเฉพาะวันที่ 15 เมษายน วันเดียว ซึ่งในเช้าวันที่ 15 เมษายน โปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพนักงานนิมนต์พระ 150 รูป เข้าไปรับอาหารบิณฑบาตรทีในพระบรมมหาราชวัง เวลา 10.30 น. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินโดยรถยนต์พระที่นั่ง จากพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน พระราชวังดุสิตไปยังพระมหามณเฑียร ในพระบรมมหาราชวัง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จฯ พระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ สรงน้ำพระพุทธรูปสำคัญที่หอพระสุลาลัยพิมาน ทรงจุดธูปเทียนเครื่องนมัสการ แล้วเสด็จฯ ไปทรงจุดธูปเทียนบูชาพระสยามเทวาธิราช ที่พระที่นั่งไพศาลทักษิณ เสด็จฯ ไปยังหอพระธาตุมณเฑียรทรงจุดธูปเทียนเครื่องราชสักการะและสรงน้ำพระบรมอัฐิ พระอัฐิ แล้วเสด็จออกพระที่นั่งอัมรินทร์วินิจฉัยทางพระทวารเทวราชมเหศวร์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงจุดธูปเทียน เครื่องนมัสการบูชาพระรัตนตรัย พระสงฆ์ทรงสมณศักดิ์ 71 รูปเจริญพระพุทธมนต์การ พระราชพิธีสงกรานต์ จบแล้วทรงประเคนภัตตาหาร เมื่อพระสงฆ์รับพระราชทานฉันเสร็จเจ้าพนักงานเชิญพระบรมอัฐิและพระอัฐิออกประดิษฐานบนพระราชบัลลังก์ ภายใต้นพปฏลมหาเศวตฉัตรและบนที่นั่งกงภายใต้ฉัตรขาวลายทอง 5 ชั้น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงจุดธูปเทียนเครื่องราชสักการะถวายบังคมพระอัฐิ แล้วพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงทอดผ้าคู่ พระสงฆ์สดับปกรณ์ พระบรมอัฐิและพระอัฐิ แล้วถวายอนุโมทนาถวายอดิเรก ถวายพระพรลา เสด็จพระราชดำเนินประทับรถยนต์พระที่นั่ง ที่พระที่นั่งทวารเทเวศรรักษาเสด็จพระราชดำเนินกลับ เวลา 16.30 น. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระทรงกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราลงกรณ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชดำเนิน ไปทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจแทนพระองค์ ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม เจ้าพนักงานกราบบังคมทูล รายงานเครื่องราชสักการะที่ทรงพระราชอุทิศ พระราชทานให้กระทรวงมหาดไทยเชิญไป ถวายเป็นพุทธบูชา เจดียสถานต่างๆ แล้ว เสด็จพระราชดำเนินเข้าสู่พระอุโบสถ ทรงพระสุหร่ายสรงพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร พระสัมพุทธพรรณี พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก พระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงจุดธูปเทียนถวายนมัสการ แล้วเสด็จพระราชดำเนิน ไปสรงน้ำปูชนียวัตถุตามเจดียสถานในพระอารามนี้ แล้วเสด็จพระราชดำเนินเข้าสู่หอพระนาก ทรงจุดธูปเทียน ถวายสักการะพระอัฐิ 5 รูป สดับปกรณ์แล้วทรงทอดผ้าพระสงฆ์อีก 50 รูป สดับปกรณ์พระอัฐิพระราชวงศ์ พระสงฆ์ถวายอนูโมทนา ถวายดิเรก เป็นเสด็จการ 2. พิธีราษฎร์ การทำบุญในวันสงกรานต์ อาจจะทำการตักบาตรทำบุญได้ 2 แห่งคือ ที่วัดหรือในบริเวณงานที่จัดไว้แล้ว วิธีตักบาตร ใช้วิธีเรียงแถว และนิมนต์พระเดินตามลำดับ โดยชายตักบาตรด้วยข้าว หญิงตักบาตรด้วยของคาวหวาน ถ้าเต็มบาตรก็ถ่ายใส่ภาชนะอื่น และนิมนต์ท่านรับจนทั่ว เสร็จแล้วอาจนิมนต์ท่านฉัน ณ สถานที่จัดงาน หรือให้ท่านนำไปฉันที่วัดก็ได้ ในเวลาตักบาตรพระสงฆ์จะสวดถวายพร พระคือ พาหุง พอเสร็จ ก็ช่วยกันยกอาหารคาวหวานไปถวายพระ ขณะพระฉัน จะมีการอ่านประกาศสงกรานต์กันในตอนนี้ บางคนก็อาจจะอยู่ฟังอนุโมทนา เป็นอันเสร็จพิธี การก่อเจดีย์ทราย จะทำในวันใดวันหนึ่ง ของวันที่ 13-15 เมษายนก็ได้ ผู้ทำบุญจะช่วยกันขนทราย มาก่อเป็นเจดีย์ขนาดต่างๆ ในบริเวณวัด ซึ่งจะเป็นประโยชน์ ให้ใช้ก่อสร้าง หรือถมพื้นที่เป็นเรื่องที่ถือว่าได้บุญและสนุกสนาน แต่ไม่มีข้อจำกัดว่าต้องทำทุกวัดการปล่อยนกปล่อยปลา เป็นการทำบุญเพื่อแสดงความกรุณาต่อสัตว์ นิยมทำในวันสงกรานต์และไม่จำกัดว่าจะทำในวัดเท่านั้นการสรงน้ำพระ มีทั้งสรงน้ำพระพุทธรูปและภิกษุ สามเณร เพื่อความเป็นศิริมงคลในโอกาสขึ้นปีใหม่อันเป็นเวลาที่อากาศร้อน การรดน้ำผู้ใหญ่ เป็นเรื่องของการแสดงคารวะต่อผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือ ผู้ร่วมพิธีควรน้ำผ้า 1 สำรับ คือ ผ้านุ่ง 1 ผืน ผ้าห่ม 1 ผืน ไปมอบให้ท่านพร้อมกับ ดอกไม้ธูปเทียน การรดน้ำผู้ใหญ่ดังกล่าวมานี้ มักจะรดหรืออาบท่านจริงๆ จึงต้องมีผ้าไปมอบให้ ปัจจุบันบางแห่งรดเฉพาะที่ฝ่ามือ โดยจะเอาน้ำหอมเจือในน้ำด้วย แต่ก็ยังคงมีผ้านุ่งห่ม 1 สำรับ และดอกไม้ธูปเทียนไปแสดงคารวะ และขอพรท่านก็จะให้ศีลให้พรให้มีความสุขปีใหม่ คือตั้งแต่วันสงกรานต์เป็นต้นไปการทำบุญอัฐิ เป็นเรื่องที่นิยมทำแบบนิมนต์พระ ชักบังสุกุลอัฐิของญาติที่ล่วงลับไปแล้ว แล้วอุทิศส่วนกุศล ให้ โดยนิมนต์พระไปยังสถานที่เก็บหรือบรรจุอัฐิ หรือถ้าไม่มีอัฐิจะเขียนชื่อผู้ที่ล่วงลับไปแล้วก็ได้ เมื่อบังสุกุลแล้วก็เผากระดาษแผ่นนั้นเสีย เหมือนเผาศพ การทำบุญอัฐิจะทำในวันไหนก็ได้สุดแต่จะนัดหมายกันการรื่นเริง จัดขึ้นเพื่อเชิ่อมความสามัคคีในหมู่คณะ เป็นการอนุรักษ์ประเพณีต่างๆ ในท้องถิ่นไว้ด้วย การสาดน้ำ เป็นการสนุกสนานรื่นเริงอีกอย่างหนึ่ง ซึ่งถือว่าเป็นสัญลักษณ์ของสงกรานต์ คือ สาดน้ำกันโดยมากจะเริ่มต้นในวันสรงน้ำพระ แต่บางแห่งพอเริ่มสงกรานต์ ก็เริ่มสาดน้ำกันทีเดียว ส่วนใหญ่แล้วใช้น้ำสะอาดมีน้ำอบน้ำหอม หรือแป้งหอมผสมบ้างก็ได้ และไม่ถือเป็นเรื่องเสียหายการแห่นางแมว บางแห่งอาจมีการแห่นางแมวเพื่อขอฝนด้วย ซึ่งเป็นเรื่องสนุกสนานรื่นเริงเหมือนกัน แต่ก็หวังผลในทางเกษตรกรรมด้วย กล่าวคือ ถ้าเกิดฝนแล้งก็แห่นางแมวกันในช่วงวันทำบุญสงกรานต์ เช่นเดียวกัน

สิ่งที่ได้จากการทำบุญสงกรานต์
1. เป็นการแสดงความเคารพบูชาต่อสิ่งที่ตนเคารพ ต่อบิดามารดา และผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือ2. เป็นการชำระจิตใจ และร่างกายให้สะอาด3. เป็นการรักษาประเพณีมาแต่เดิม4. เป็นการสนุกสนานรื่นเริงในรอบปี และพักจากงานประจำชั่วคราว เพื่อจะไปพักผ่อนหย่อนใจ5. เป็นการเตือนสติว่ามนุษย์นั้นผ่านไป 1 ปีแล้ว และในรอบปีที่ผ่านมา เราได้ทำอะไรบ้างและควรจะทำอะไรต่อไปในปีที่กำลังจะมาถึง7. เป็นการเตรียมตัวบวช ถ้าเป็นผู้ชายโดยเอาระยะเวลานี้บวชกัน เพราะหลังสงกรานต์ต้องเตรียมตัวทำนาแล้ว8. เป็นการทำความสะอาดพระ โต๊ะบูชา บ้านเรือน ทั้งในและนอกบ้าน
T ที่มา: http://www.lib.ru.ac.th/journal/songkran.html